Denominacja waluty polega na proporcjonalnym obniżeniu nominału pieniądza, bez obniżania jego wartości. Taki zabieg jest często wynikiem wysokiej inflacji, a także hiperinflacji. Przykładem może być ostatnia denominacja w Polsce z 1995 roku. Wtedy to rząd niejako „obciął” cztery zera, a na rynek trafiły nowe banknoty i monety. Po co i kiedy przeprowadza się denominację? Sprawdź!

Denominacja – co to jest?

Wśród licznych pojęć związanych z ekonomią pojawia się kwestia dotycząca bezpośrednio reform walutowych. Przykładem takiej reformy jest denominacja, czyli de facto wymiana pieniądza, w której zachowuje on swoją wartość, ale zyskuje mniejszy nominał. Proces polega więc na proporcjonalnym obniżeniu nominalnej wartości danego środka płatniczego.

Często podłożem denominacji są inflacja lub hiperinflacja, które nierozerwalnie związane są z szybkim przyrostem nominałów banknotów. W krótkim czasie na rynku pojawiają się nietypowe środki płatnicze, które z dzisiejszego punktu widzenia są anomalią. Przykładem jest polski nominał z 1987 roku – 10 tys. zł czy nawet 2 mln zł wprowadzony w 1992 roku.

Denominacja ma na celu zastąpienie banknotów o wysokich nominałach pieniędzmi o nominałach niższych. „Obcina się” więc tutaj niejako zera, co pozwala usprawnić codzienne rozliczanie środków. To duży plus zarówno dla gospodarki, jak i obywateli danego kraju, którzy nie muszą już np. płacić za kilogram cukru 1400 zł, 4500 zł za soczek grejpfrutowy czy 8000 zł za jogurt (przykładowe ceny obowiązujące w Polsce przed denominacją waluty).

Denominacja – przykłady, które zmieniły historię

Historia zna wiele przypadków, gdy denominacja była koniecznym procesem, dzięki któremu waluta danego kraju zwiększyła swoją siłę nabywczą i ustabilizowała się, a rząd pokonał w ten sposób galopującą inflację.

Oto kilka dobrych, ale i mniej udanych przykładów denominacji:

• Denominacja we Francji w 1960 roku – przeprowadzona przez gen. de Gaulle’a denominacja w stosunku 1:100, która była częścią reformy walutowej w latach 60. Wielu Francuzów miało problem z przestawieniem się na „nowe” pieniądze i jeszcze długo po denominacji podawało ceny w starych frankach. Dotyczyło to w szczególności dóbr luksusowych i droższych przedmiotów.
• Denominacja w Chile w 1975 roku – kraje Ameryki Łacińskiej były w XX wieku poddawane licznym reformom monetarnym. Udanym przykładem denominacji, dzięki której ustabilizowano sytuację w kraju, był casus Chile. Za działania walutowe odpowiadał gen. Augusto Pinochet, który w 1973 roku przejął w wyniku zamachu stanu władzę w kraju. Dwa lata później ustabilizowano kurs peso do dolara na poziomie 6500 i wymieniono walutę na escudo w relacji 1000 do 1 (1 dolar to 6,5 escudo). 20% bezrobocie, ale i „cud gospodarczy” – to jedne ze skutków reform.
• Denominacja w Rosji w 1998 roku – denominacja pod koniec lat 90. w Rosji miała na celu przypieczętowanie walki o stabilność rubla. Centralny Bank Rosji ogłosił wymianę, w której 1000 starych rubli otrzymało wartość jednego nowego rubla. Okres stabilizacji nie trwał jednak długo. Latem 1998 roku spadek cen ropy naftowej doprowadził kraj do bankructwa i ponownej inflacji.
• 1995 rok – ostatnia denominacja w Polsce – galopująca inflacja w drugiej połowie lat 80., a także znaczący rozkład gospodarki PRL przyczyniały się do licznych wzrostów cen. Były one podawane w astronomicznych z dzisiejszego punktu widzenia kwotach – setkach tysięcy i milionach. Konieczna była denominacja, którą przeprowadzono w 1995 roku. W owym czasie 10 tys. starych złotych zaczęło odpowiadać jednej nowej złotówce.

Denominacja a dewaluacja

Czy denominacja i dewaluacja to takie same zjawiska? Zdecydowanie nie. O ile denominacja polega na technicznej – formalnoprawnej – zmianie rozliczania pieniądza, o tyle dewaluacja to realne obniżenie wartości waluty. Dewaluacja jest działaniem zorientowanym na obniżenie kursu waluty krajowej wobec walut innych krajów. Przeprowadza ją rząd lub bank centralny.

Celem dewaluacji jest m.in. zwiększenie konkurencyjności danego kraju na arenie międzynarodowej. Towary z danego kraju mają atrakcyjniejszą cenę i następuje wzrost eksportu. Niestety, wynik takiego działania jest zazwyczaj krótkotrwały.

W tym aspekcie polityki monetarnej warto poznać też inne pojęcie – deprecjacja. Pojawia się ona, gdy kraj stosuje płynny kurs walutowy (rynek walutowy ustala poziom kursu walutowego). Gdy kurs walutowy jest sztywny (kurs waluty danego kraju jest związany z walutą innego kraju lub koszykiem walut) – mamy natomiast do czynienia z dewaluacją.

Denominacja pieniądza – cele, wady i zalety rozwiązania

Denominacja – jeden ze sposobów na redukcję niektórych uciążliwości inflacji i hiperinflacji – to powszechny zabieg wykorzystywany szczególnie w latach powojennych. Niektóre źródła podają, że na przestrzeni 45 lat (1960-2005) na świecie odbyło się aż 70 denominacji. Działanie to ma na celu zmianę wartości nominalnej pieniądza, a także wprowadzenie nowych banknotów i monet. Z czysto technicznego punktu widzenia usprawnia to posługiwanie się pieniądzem, a także ułatwia przeliczanie wartości, np. podczas codziennych zakupów.

Czy rozwiązanie ma zatem jakieś wady? Z pewnością należą do nich chaos i dezorientacja związane ze zmianami. Szczególnie trudna jest bowiem pierwsza faza wprowadzania nowego pieniądza, w której mogą pojawiać się liczne błędy. Źle przeprowadzona denominacja może też doprowadzić do realnych strat. Miało to miejsce m.in. w Polsce w 1950 roku, gdy komunistyczne władze szykowały swoją reformę walutową. W tamtym czasie będące w obiegu złotówki wymieniono w proporcji 100 zł starych na 3 zł nowe.

Według władz działanie miało godzić we wszystkich, którzy trzymali środki poza systemem bankowym. Wymieniało się tu m.in. spekulantów, prywaciarzy i kapitalistów, którzy byli w ówczesnym mniemaniu wrogami systemu. Mimo powojennej biedy wielu ludzi straciło wtedy ostatnie oszczędności.

Denominacja pieniądza to jedno z działań związanych z walutą danego kraju. Jeśli chcesz poznać więcej pojęć z zakresu finansów, inwestowania czy tradingu – koniecznie dołącz do platformy e-learningowej AvaTrade School! Znajdziesz tam bezpłatną wiedzę, dzięki której rozwiniesz się jako inwestor.

Powyższa informacja stanowi publikację handlową i jest upowszechniana w celu promocji usług świadczonych przez Ava Trade EU Ltd.