Wykorzystywanie informacji poufnych to jedna z nielegalnych praktyk na rynku. Jest ona nieuczciwa w stosunku do osób, które nie mają dostępu do tego typu wiedzy. Insider trading, czyli handel papierami wartościowymi przez osoby ściśle związane ze spółką i pozyskujące informacje poufne na jej temat jest karalny. Co grozi za takie postępowanie?

Insider trading – co to jest?

Świat tradingu nie jest wolny od różnego rodzaju nielegalnych praktyk. Jedną z nich jest indsider trading, który polega na wykorzystywaniu poufnych informacji w handlu. Takie nieuczciwe postępowanie mogą wykazywać osoby, które ze względu na swoje stanowisko czy wykonywane zadania mają dostęp do informacji poufnych danej spółki. Wiadomości te nie są upubliczniane, ale mogą mieć kluczowe znaczenie dla traderów.

Insider trading mogliby więc wykonywać kluczowi pracownicy danej firmy, kadra zarządzająca czy menedżerowie. Mają oni bowiem jako pierwsi dostęp do często nieupublicznionej wiedzy i strategicznych wiadomości odnośnie danego biznesu. Korzystając z tej wiedzy, mogą bowiem planować konkretne ruchy na akcjach danego biznesu, tak aby osiągnąć zyski lub uniknąć strat.

Handel z wykorzystaniem poufnych informacji to podejście, które jest nieuczciwe wobec innych traderów, zdecydowanie zachwiewa równowagę rynkową i negatywnie wpływa na zaufanie do rynku. Rynek, który traci zaufanie, traci też nowych klientów. Zmniejsza się jego płynność i ogólna wydajność, a osoby, które potencjalnie mogłyby chcieć lokować tu swoje środki, są do tego skutecznie zniechęcone.

Jak w praktyce wygląda insider trading?

W praktyce nieuczciwi uczestnicy rynku, którzy dokonują insider tradignu, kupują i sprzedają papiery wartościowe w oparciu o kluczowe informacje niedostępne dla większości inwestorów. Informacje poufne to bowiem precyzyjne, nieupublicznione dane na temat firm lub papierów wartościowych, które w razie upublicznienia mogłyby wyraźnie wpłynąć na decyzję o kupnie lub sprzedaży akcji. Takie dane mogą dotyczyć finansów firmy, raportów dotyczących zysków, fiaska inwestycji poczynionych przez spółkę, zbliżających się fuzji czy sprzedaży lub zmian własnościowych w danym biznesie.

Przykładowo pracownik korporacji A, który posiada w swoim portfelu akcje tej firmy, otrzymuje poufne dane na temat problemów prawnych przedsiębiorstwa. W wyniku dostępu do takich danych decyduje się sprzedać swoje udziały. Osoba, która zakupi akcje, nie ma dostępu do informacji o problemach firmy, a co za tym idzie, nie wie o przyszłych spadkach akcji tego przedsiębiorstwa. Takie działanie i narażanie nieświadomego inwestora na pewne straty to przykład insider tradingu.

Innym przykładem jest pracownik firmy B, który przekazał swojemu klientowi tajne informacje o zapowiadanym spadku przychodów swojego przedsiębiorstwa. Dzięki tej informacji klient mógł natychmiastowo wyprzedać swoje akcje i ochronić swój kapitał.

Warto dodać, że o ile odkryte przypadki insider tradingu na świecie nierzadko kończą się głośnymi procesami (np. sprawa znanej ikony amerykańskiej telewizji – Marthy Stewart), o tyle insider trading w Polsce nie doczekał się aż tylu spektakularnych przypadków. W naszym kraju, organem powołanym do egzekwowania prawa rynku kapitałowego jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

Kary za insider trading

W Polsce kary za insider trading opisane są w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Można tam znaleźć m.in. zapis dotyczący ujawniania informacji poufnych (art. 180). To działanie podlega grzywnie do 2 mln zł lub karze pozbawienia wolności do lat 4 albo obu karom łącznie.

Ustawodawca ustalił też karę za wykorzystanie informacji poufnej (art. 181) – to grzywna do 5 mln zł lub kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat lub też obie kary łącznie. W ustawie nie brakuje też odniesień do osób, które udzielają rekomendacji lub nakłaniają do zbycia lub nabycia instrumentów finansowych, których dotyczy informacja poufna (art. 182). Tutaj karą jest 2 mln zł lub pozbawienie wolności do lat 4 lub też obie kary łącznie.

Ustawodawca przewiduje też kary dla osób, które dokonują manipulacji lub wchodzą w porozumienie z inną osobą, mając na celu również manipulację (art. 183). W pierwszym przypadku grzywna to 5 mln zł, kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat lub obie kary łącznie. W drugim przypadku grzywna to 2 mln zł.

Jak widzisz, trading może mieć różne oblicza. Jeśli chcesz uniknąć problemów związanych z handlem w oparciu o poufne informacje, unikaj przede wszystkim wykorzystywania niepublicznych danych w swoich transakcjach giełdowych. Nieważne, czy chcesz ostrzec innych, czy też generować zyski dla siebie – takie działanie jest nielegalne.

Szukasz sprawdzonych informacji odnośnie inwestowania? Dołącz do platformy e-learningowej AvaTrade School i poszerzaj swoją wiedzę z zakresu tradingu!

Powyższa informacja stanowi publikację handlową i jest upowszechniana w celu promocji usług świadczonych przez Ava Trade EU Ltd.