Wyzwania dla innowacyjności w Unii Europejskiej
W dobie szybkiego rozwoju technologii i gospodarek, Unia Europejska stoi przed poważnym wyzwaniem – koniecznością zwiększenia swojej innowacyjności. Kwestia ta stała się przedmiotem szerokich dyskusji zarówno w kręgach politycznych, jak i akademickich. Mario Draghi, były prezes Europejskiego Banku Centralnego, w swoim raporcie podkreślił, że aby Unia mogła skutecznie rywalizować z takimi mocarstwami jak Stany Zjednoczone czy Chiny, musi zainwestować w rozwój innowacji i poprawić współpracę w ramach wspólnoty.
Mimo że wśród najbardziej innowacyjnych państw świata znajdują się niektóre kraje Unii Europejskiej, problemem wciąż pozostaje brak skoordynowanych działań i odpowiednio dużego rynku kapitałowego. Co więcej, startupy często opuszczają Europę, szukając lepszych warunków rozwoju za oceanem, głównie w Stanach Zjednoczonych. Sytuacja ta stawia pod znakiem zapytania przyszłość europejskich innowacji.
Polska na tle innowacyjności w Unii Europejskiej
Polska, niestety, wciąż odstaje pod względem innowacyjności na tle innych krajów UE. Chociaż dane Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) pokazują dynamiczny wzrost wydatków na badania i rozwój, rzeczywistość pozostawia wiele do życzenia. Według Eurostatu, na koniec 2021 roku Polska przeznaczyła na badania i rozwój 8,3 mld EUR. To oznacza imponujący wzrost o 624% w porównaniu do momentu przystąpienia do UE. Polska znalazła się na 19. miejscu w UE pod względem krajowych wydatków na B+R w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Wciąż jednak jest daleko za czołówką innowatorów z Europy Zachodniej i Północnej.
Mimo tych pozytywnych zmian, Polska wciąż znajduje się w gronie tzw. „początkujących innowatorów”, razem z krajami takimi jak Bułgaria, Rumunia, Łotwa czy Słowacja. To pokazuje, że przed Polską stoi jeszcze wiele wyzwań, zanim będzie mogła dorównać najbardziej innowacyjnym gospodarkom Unii Europejskiej. Takim jak Szwecja czy Dania.
Problemy innowacyjności w Polsce
Jednym z największych wyzwań, z jakimi boryka się Polska, jest brak odpowiedniej współpracy między sektorem małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) a uczelniami wyższymi. Firmy, zwłaszcza te mniejsze, niechętnie angażują się w działania badawczo-rozwojowe z uczelniami, co ogranicza przepływ wiedzy i technologii. Problem ten dotyczy także większych przedsiębiorstw, które mogłyby czerpać korzyści z innowacji naukowych. W porównaniu z krajami takimi jak Estonia, Słowenia czy Czechy, Polska zdecydowanie wypada gorzej pod względem współpracy międzysektorowej.
Kolejną bolączką jest brak wystarczającego wsparcia ze strony państwa dla startupów i nowych technologii. Chociaż istnieją liczne programy wsparcia. Wiele z nich nie jest dostosowanych do potrzeb młodych firm, które szybko potrzebują kapitału i wsparcia w fazie rozwoju. To powoduje, że wiele obiecujących startupów decyduje się na przeniesienie swojej działalności za granicę. Głównie do USA, gdzie warunki do rozwoju są bardziej sprzyjające.
Kapitał ludzki a innowacyjność
Jednym z pozytywnych aspektów polskiego systemu edukacyjnego są dobre wyniki polskich uczniów w testach PISA, które plasują Polskę powyżej średniej unijnej. Wyniki te pokazują, że potencjał ludzki w Polsce jest duży. Jednak problemem pozostaje niski odsetek studentów wybierających kierunki STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). W Polsce jedynie niespełna 20% studentów decyduje się na te kierunki, podczas gdy w innych krajach regionu wskaźnik ten wynosi ponad 24%.
Tekst przygotował FXMAG
