Czym jest giełda papierów wartościowych, czyli GPW? Co to za instytucja i w jakim celu została powołana? Sprawdź, na czym polega obrót papierami wartościowymi oraz jak w praktyce działa Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie.
GPW – co to jest?
Warszawska Giełda Papierów Wartościowych to największa giełda instrumentów finansowych w Europie Środkowej i Wschodniej. Spółka akcyjna, bo taką formę prawną ma GPW, działa od ponad 30 lat. Obecnie łączna kapitalizacja ponad 1000 spółek notowanych na rynku głównym to 1 114 mld zł (dane na koniec 2022 roku).
Niemniej warto pamiętać, że skrót GPW nie musi oznaczać nazwy własnej warszawskiej giełdy. Może odnosić się także do różnych innych giełd papierów wartościowych. Są to regulowane rynki, na których odbywa się handel papierami wartościowymi, czyli akcjami i obligacjami, a także instrumentami pochodnymi, np. wystandaryzowanymi kontraktami terminowymi (futures) czy opcjami.
Największe i najważniejsze pod względem wielkości obrotów, liczby notowanych spółek i kapitalizacji rynkowej giełdy papierów wartościowych na świecie to m.in.:
- Giełda Papierów Wartościowych w Nowym Jorku (New York Stock Exchange – NYSE), Stany Zjednoczone,
- Giełda Papierów Wartościowych NASDAQ (Nasdaq), Stany Zjednoczone,
- Giełda Papierów Wartościowych w Tokio (Tokyo Stock Exchange – TSE), Japonia,
- Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaju (Shanghai Stock Exchange – SSE), Chiny,
- Giełda Papierów Wartościowych w Hongkongu (Hong Kong Stock Exchange – HKEX), Chiny.
W czołówce giełd wymienia się także London Stock Exchange (LSE), Amsterdamską Giełdę Papierów Wartościowych (AEX) czy Frankfurcką Giełdę Papierów Wartościowych (Xetra/Börse Frankfurt).
Jak działa giełda papierów wartościowych?
Giełda papierów wartościowych to centralne miejsce, na którym odbywa się handel różnymi instrumentami finansowymi, takimi jak akcje spółek, obligacje, prawa do akcji, prawa poboru, produkty strukturyzowane, certyfikaty inwestycyjne, jednostki ETF i inne instrumenty pochodne. Jak w praktyce działa giełda papierów wartościowych?
Podstawą są przedsiębiorstwa, które zdecydowały się na emisję akcji lub obligacji, czyli wydanie swoich papierów wartościowych na rynku (emitenci). Drugim filarem są inwestorzy zainteresowani zakupem tych akcji lub obligacji. Dzielą się oni na inwestorów instytucjonalnych – w szczególności fundusze inwestycyjne – oraz inwestorów detalicznych – najczęściej osoby fizyczne. Mogą oni składać swoje oferty za pośrednictwem brokerów (firm inwestycyjnych).
Korzystając z usług brokera, nie kupujesz z reguły fizycznych aktywów czy papierowych dokumentów.Trading polega na niematerialnym obrocie, w którym konkretne akcje i obligacje mają formę zapisu elektronicznego w depozycie prowadzonym w Polsce przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. oraz na rachunkach prowadzonych przez brokerów – firmy inwestycyjne. Aby dokonać sprzedaży lub zakupu, nie trzeba więc stawiać się w budynku giełdy – wszelkie transakcje wykonywane są w sposób elektroniczny.
Przeniesienie papierów wartościowych wymaga jedynie zapisu na odpowiednim rachunku – ma on tzw. skutek konstytutywny. Posiadacz rachunku jest właścicielem papieru wartościowego.
Giełda (rynek regulowany) to działający w sposób stały system zawierania transakcji, gdzie stykają się ze sobą popyt i podaż na poszczególne papiery wartościowe. Ceny akcji i obligacji są ustalane na podstawie mechanizmu kompensacji składanych ofert kupna i sprzedaży tych walorów. To tu spotykają się więc najwyższa cena, za którą ktoś jest gotów kupić dane papiery wartościowe, a także najniższa cena, za którą ktoś inny gotów jest je sprzedać. Ponadto, co szczególnie istotne, rynek regulowany zapewnia inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej.
Wszystkie instrumenty finansowe, które można nabyć na danej giełdzie, są publicznie dostępne. Dotyczy to także ich kursów, czyli bieżących cen, po jakich można zakupić akcje czy obligacje.
Handel odbywa się w trakcie sesji giełdowych, najczęściej w określonych godzinach w dni robocze. Jest to oficjalny czas na zawieranie transakcji.
Warszawska Giełda Papierów Wartościowych – jak zacząć?
Giełda papierów wartościowych odgrywa ważną rolę w danej gospodarce. Dzięki niej przedsiębiorstwa pozyskują kapitał na działanie i rozwój. Niektóre instrumenty pomagają też chronić transakcje handlowe np. przed skutkami zmian kursów walut. Ponadto giełda pokazuje, w jakim stanie jest dana gospodarka, a także daje przestrzeń do inwestowania.
Jak zacząć przygodę z giełdą? Inwestycje na warszawskiej giełdzie może przeprowadzać każdy, kto dysponuje kapitałem odpowiednim do zakupu instrumentów finansowych. GPW przyciąga zarówno profesjonalistów, firmy czy osoby fizyczne, jak i amatorów, którzy dopiero zaczynają przygodę z inwestycjami. Powinni oni jednak pamiętać, że każda inwestycja wiąże się z ryzykiem utraty środków – giełda to nie rachunek bankowy, a zwrot nie jest gwarantowany.
Pierwszym krokiem do inwestycji jest otworzenie rachunku w konkretnym domu maklerskim. Podmioty tego typu mają zezwolenia wydane przez Komisję Nadzoru Finansowego (lub działają na podstawie tzw. jednolitego paszportu unijnego – za zezwoleniem innego właściwego organu państwa członkowskiego UE), a także są uczestnikami systemu depozytu prowadzonego przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.
Kontrola przez organy zewnętrzne zwiększa bezpieczeństwo uczestnictwa w handlu, niemniej zawsze należy mieć na uwadze, że to inwestorzy odpowiadają za swoje decyzje giełdowe. Obecność na GPW może przynieść zarówno zyski (np. w postaci dywidend), jak i straty.
Kolejny krok to wpłata określonej sumy, a także poszukiwanie odpowiednich instrumentów finansowych. Zlecenie kupna składa się przez internet. Trafia ono do domu maklerskiego, a następnie do systemu GPW. Do wyboru jest wiele instrumentów, w które można inwestować. To nie tylko popularne akcje i obligacje, ale także certyfikaty inwestycyjne, instrumenty pochodne czy produkty strukturyzowane.
Giełda papierów wartościowych jest kluczowa dla danej gospodarki. Z jednej strony daje możliwości inwestowania, z drugiej zaś jest dobrym miejscem na pozyskiwanie kapitału na rozwój.
Jeżeli interesuje Cię temat inwestowania – nie zwlekaj, koniecznie odwiedź platformę e-learningową AvaTrade School. Znajdziesz tam jeszcze więcej darmowej wiedzy na temat tradingu.
Powyższa informacja stanowi publikację handlową i jest upowszechniania w celu promocji usług świadczonych przez Ava Trade EU Ltd.