Czym są i jak działają fundusze inwestycyjne? Podmioty tego typu zajmują się lokowaniem środków, tak aby przynieść konkretny zwrot swoim klientom. Ten sposób lokowania kapitału pozwala na wspólne inwestowanie wraz z innymi uczestnikami danego funduszu. Jaki ma to cel? Kiedy warto się zdecydować na taki krok?

Fundusze inwestycyjne – co to jest?

Według Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Innymi słowy, fundusz inwestycyjny to podmiot, który zajmuje się inwestowaniem zebranych środków i pomnażaniem kapitału klientów. Nadrzędnym celem jest wypracowanie przez profesjonalistów, którzy zarządzają danym funduszem, realnych zysków. W Polskim systemie prawnym, profesjonaliści zatrudniani są przez specjalny podmiot dysponujący zezwoleniem KNF – Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI).

Aby osiągnąć korzystne wyniki inwestycyjne, pracownicy TFI dokonują licznych analiz, podejmują konkretne kroki w zmieniającej się rzeczywistości i chronią interesy swoich inwestorów. Działanie funduszy jest ściśle kontrolowane, a podmioty zobowiązane są do spełniania określonych wymogów prawnych.

Co to są fundusze inwestycyjne i jak działają w Polsce?

Towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI), czyli organów związanych z konkretnymi funduszami, które zgodnie z wytycznymi ustawy zarządzają i reprezentują je przed osobami trzecimi, jest w Polsce 55. Samych funduszy jest w Polsce ok. 635 (oczywiście uczestnik rynku może wybierać też fundusze zagraniczne, co znacznie zwiększa spektrum możliwości).

Według danych KNF na koniec 2022 roku łączna wartość aktywów netto funduszy inwestycyjnych wyniosła 284 mld zł. Pomimo tego, że kwota jest najniższa od 5 lat, to jednak pokazuje, jakim zainteresowaniem cieszą się tego typu formy lokowania środków.

Działanie funduszy inwestycyjnych jest ściśle regulowane. Czuwa nad tym Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Wśród wielu wymogów, jakie musi spełniać fundusz, jest m.in. konieczność przekazywania uczestnikom funduszu pełnych informacji o działalności czy aktualnej sytuacji finansowej podmiotu. Aktywa netto funduszy podlegają cyklicznej wycenie przez niezależne podmioty, a ich sprawozdania podlegają badaniom (co roku) i przeglądom (co pół roku) przez profesjonalne firmy audytorskie.

Te i inne regulacje mają na celu zabezpieczenie interesów osób, które chcą powierzać środki tego typu instytucjom.

Fundusze inwestycyjne – rodzaje

W Polsce fundusz inwestycyjny może zostać utworzony w trzech formach. Różnią się one m.in. polityką inwestycyjną oraz ograniczeniami dotyczącymi zbywania i nabywania tytułów uczestnictwa. Będą to:

• Fundusz inwestycyjny otwarty (FIO) – ogólnodostępny fundusz, do którego można dołączyć i z którego można wycofać się w każdym momencie (w tzw. dniach wyceny – dniach zbywania i odkupu jednostek uczestnictwa, co ma miejsce minimum raz na tydzień, a najczęściej we wszystkie dni robocze). Aby dołączyć do FIO, wystarczy zadeklarować ustaloną przez siebie kwotę, ulokować ją w ramach funduszu i otrzymać tym samym tytuł uczestnictwa, który nie podlega zbyciu na rzecz osób trzecich. Tego typu fundusze emitują dowolną liczbę jednostek uczestnictwa – w tym sensie, dysponują ciągle zmiennym kapitałem.
• Fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ) – fundusz, który emituje jedynie określoną liczbę certyfikatów. To oznacza, że nie jest on ogólnodostępny – liczba uczestników funduszu jest konkretnie ustalana, a fundusze inwestycyjne mogą być imienne i na okaziciela. Można je sprzedawać na rynku wtórnym, a w gdy nie są notowane na giełdzie, minimalna wpłata osoby fizycznej wynosi aż 40.000 Euro. Są to zatem instytucje dla doświadczonych, branżowych inwestorów dysponujących sporym kapitałem – dlatego nie muszą przestrzegać tak restrykcyjnych zasad dywersyfikacji lokat jak FIO.
• Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO) – forma      zbiorowego oszczędzania, w którym możliwość odkupu jednostek uczestnictwa jest ograniczona, a uczestnikami obrotu mogą być np. tylko osoby prawne. Co więcej, polityka inwestycyjna może być tu podobna do FIZ. SFIO to niejako połączenie cech FIO i FIZ.

Należy nadmienić, że jedyne rodzime fundusze inwestycyjne, które spełniają unijną dyrektywę UCITS, to FIO. W tym świetle FIZ i SFIO uznawane są za alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI).

Jak działają fundusze inwestycyjne?

Fundusze inwestycyjne gromadzą środki finansowe swoich inwestorów, czyli wszystkich uczestników funduszu. Następnie owe wpłaty są przeliczane się na tytuły uczestnictwa. Inwestorzy otrzymują konkretne jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne. Mają one za zadanie wyrazić ich udział w majątku funduszu. Fundusz dokonuje inwestycji w imieniu swoich uczestników m.in. w papiery wartościowe, instrumenty rynkowe czy prawa majątkowe. Celem działania jest wspominane już wcześniej pomnażanie środków.

Zbiorowe inwestowanie środków oferowane przez fundusze inwestycyjne z regułyjest prostsze niżsamodzielne lokowanie środków. Uczestnicy nie muszą osobiście wyszukiwać dobrze rokujących inwestycji, szacować ryzyka, analizować informacji, zarządzać inwestycją, śledzić jej wyniki czy aktywnie reagować na zmiany rynkowe.

Nie oznacza to oczywiście, że fundusze inwestycyjne są w 100% pozbawione ryzyka. Podobnie jak w przypadku innych form lokowania pieniędzy można tu zyskać lub stracić.

Jak inwestować w fundusze inwestycyjne?

Skoro wiesz, co to są fundusze inwestycyjne, a także orientujesz się, jak działają, czas sprawdzić, w jaki sposób w nie inwestować. Aby dokonywać inwestycji w ramach funduszy inwestycyjnych wystarczy wykonać kilka kroków.

Oto najważniejsze z nich:

1. Określ cel inwestycyjny, horyzont czasowy, a także kwotę, którą chcesz inwestować.
2. Pamiętaj o ryzyku, jakie towarzyszy każdej formie inwestowania.
3. Nie lokuj wszystkich środków w jednym koszyku – dywersyfikuj swój portfel.
4. Wybierz TFI, z którym będziesz dokonywać inwestycji – kieruj się m.in. poziomem ryzyka, horyzontem inwestycyjnym, historycznymi wynikami, opłatami, typem funduszu, sposobem jego uczestnictwa w rynku, a także praktykami informacyjnymi.
5. Wpłać zadeklarowaną kwotę i sprawdzaj wyniki swoich transakcji.

Wśród wielu narzędzi inwestycyjnych popularne są także ETF, czyli Exchange Traded Fund. To fundusze notowane na giełdzie, które pokazują, jak zachowuje się konkretny sektor rynku lub indeks giełdowy. Nie są one aktywnie zarządzane przez specjalistów, jak typowe fundusze inwestycyjne. Ich specyfika polega na pasywnym podążaniu za wybranym indeksem.

Jeśli interesujesz się funduszami inwestycyjnymi oraz chcesz poznać specyfikę ETF – dołącz do platformy e-learningowej AvaTrade School! Znajdziesz tam szereg porad związanych z inwestycjami oraz darmowe materiały, w których zgromadziliśmy wiedzę najlepszych specjalistów na rynku. Ava Trade nie oferuje bezpośredniej inwestycji w fundusze – możesz jednak grać na cenach tytułów uczestnictwa za pomocą instrumentów pochodnych!

Powyższa informacja stanowi publikację handlową i jest upowszechniania w celu promocji usług świadczonych przez Ava Trade EU Ltd.