Mogące brzmieć nieco egzotycznie słowo „derywat” to określenie na różnego rodzaju instrumenty pochodne. Rynek derywatów jest więc wyjątkowo szeroki. Mogą to być zarówno popularne kontrakty terminowe, kontrakty CFD (na różnicę cenową) czy różnego rodzaju opcje i swapy. Derywatywy – co to za instrumenty i czym się charakteryzują? Przeczytaj!

Derywaty – co to jest?

Wielu inwestorów szukających okazji do lokowania środków w krótkim terminie spotka się na pewno z określeniem „rynek derywatów”. Warto wiedzieć, że derywat to nic innego jak instrument pochodny, czyli rodzaj instrumentu finansowego, którego wartość wyznaczana jest na podstawie wartości instrumentu bazowego. Bazą mogą być kursy akcji, obligacje, konkretne towary czy wartość wybranego indeksu rynkowego.

Choć definicja może wydawać się dość skomplikowana, to jednak można ją łatwo przedstawić na konkretnym przykładzie. Inwestując w derywaty, pieniądze nie są lokowane w papierach wartościowych, a same instrumenty pochodne nie wykazują konkretnej wartości. Wybór tego typu instrumentów to raczej pewien rodzaj przewidywania, że dany instrument bazowy zyska lub straci w przyszłości. Zatem w teorii współczesnych finansów mówi się, że tak jak instrumenty bazowe (akcje, obligacje etc) służą do transferu kapitału, tak derywaty służą do transferu ryzyka – pozwalają bowiem traderowi przejąć ryzyko, które jest swoistą „ceną” możliwych wysokich zysków.

Derywatywy – co to jest i dlaczego są wybierane?

Większość definicji instrumentów pochodnych podkreśla, że obrót nimi polega nie na transferze kapitału, ale transferze ryzyka. Po co więc stosuje się derywat? Przykładem może być sytuacja, gdy chcemy zabezpieczyć się przed pojawiającym się ryzykiem. Takie rozwiązanie nazywane jest hedgingiem i oznacza strategię, która ma za zadanie minimalizować straty w związku z dynamicznymi zmianami kursów instrumentów finansowych czy towarów. Proces jest dość złożony i może generować koszty (np. dodatkowe spready na rynku Forex), ale prowadząc międzynarodowy biznes warto z niego skorzystać, chcąc zmniejszyć ryzyka związane np. z wahaniami cen kursów.

Inną motywacją do obrotu derywatem jest chęć spekulacji. To rodzaj podejścia, w którym kupuje się lub sprzedaje instrumenty pochodne. Celem takiego działania jest maksymalizacja zysku wynikająca z podjęcia konkretnego ryzyka. Oczywiście takie działanie może przynieść zarówno spektakularne zwroty, jak i bardzo dotkliwe porażki. Niektórzy inwestorzy posiłkują się rynkiem derywatów także wtedy, gdy stosują arbitraż – kolejne działanie nastawione na ograniczenie ryzyka.

Derywat – przykłady

Wyróżniamy bardzo różne derywatywy. Co to oznacza dla inwestora? Na pewno to, że lokowanie środków w derywaty daje szerokie spektrum możliwości inwestycyjnych. Głównymi rodzajami instrumentów pochodnych są:

• Kontrakty terminowe – rodzaj transakcji symetrycznych, w których obie strony przyjmują zobowiązania i ustalają, że zrealizują transakcje kupna i sprzedaży określonej ilości instrumentu podstawowego po konkretnej cenie i w konkretnym terminie. W takich transakcjach obie strony przyjmują określone zobowiązanie – mówimy zatem, że są to kontrakty symetryczne.
• Opcje – kolejny ważny rodzaj derywatu, który opisuje się mianem asymetrycznego. Jedna strona nabywa tu prawo, druga zaś przyjmuje zobowiązanie. Występują tu tzw. opcje kupna (call) i opcje sprzedaży (put). Opcja kupna to prawo do zakupu określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie i w wybranym terminie, zaś opcja sprzedaży to prawo do sprzedaży w analogicznych warunkach. Ceną za prawo do wykonania opcji jest tzw. premia opcyjna.
• Kontrakty swap– rozwiązanie z rynku derywatów, które opiera się na założeniu, że obie strony danego kontraktu zobowiązują się do dokonania płatności wobec siebie w ustalonych terminach w przyszłości. Co ważne, swap pozwala na wymianę kolejnych płatności według początkowo ustalonych zasad.Taka procedura pomaga więc chronić strony transakcji i zmniejszać ich ryzyka (np. w związku ze zmieniającymi się stopami procentowymi).

Na rynku dostępne są też inne klasy instrumentów pochodnych. To m.in. opcje niestandardowe, czyli egzotyczne. Ten rodzaj derywatów w porównaniu do opcji standardowych może charakteryzować się różnymi modyfikacjami. Pozwala to lepiej dopasować tego typu opcje do potrzeb obu stron transakcji.

Na rynku derywatów dostępne są także liczne produkty strukturyzowane. To rozwiązania, które łączą instrumenty dłużne (np. obligacje) z opcjami. Mają one dość skomplikowaną charakterystykę, ale przy okazji są jeszcze bardziej dopasowane do wymagań i potrzeb konkretnych grup inwestorów. Mówi się, że tutaj instrument pochodny jest „wbudowany” w inny instrument  – oznacza to najczęściej, że zwrot kapitału nastąpi (o ile emitent jest wypłacalny), natomiast oprocentowanie będzie zależało od wyniku na wbudowanym derywacie.

Czy rynek derywatów jest bezpieczny?

Instrumenty pochodne to specyficzna i dość wymagająca klasa produktów. Z jednej strony mogą zabezpieczać transakcje i pozwalają uniknąć konsekwencji zmian cen w przyszłości, z drugiej zaś nieprawidłowe korzystanie z tego typu możliwości znacznie zwiększa ryzyko niepowodzenia. Oznacza to, że niedoświadczeni inwestorzy mogą podejmować zbyt brawurowe decyzje związane z rynkiem derywatów, a to może mieć konsekwencje np. w postaci dotkliwych strat, w tym utraty wszystkich pieniędzy.

Chcesz lepiej przygotować się do wyzwań związanych z tradingiem? Dołącz do platformy e-learningowej AvaTrade School! Tutaj znajdziesz wiele przydatnych informacji, które pozwolą Ci poznać rynek finansowy od podszewki.

Pamiętaj, aby nigdy nie inwestować pieniędzy niezbędnych do utrzymania lub spłaty ważnych zobowiązań. Unikaj także inwestowania w instrumenty finansowe, których konstrukcja lub koszty są dla Ciebie niejasne. Te dwie reguły nie gwarantują sukcesu, ale stanowią barierę przed potencjalnymi – niepotrzebnymi – stratami i kłopotami życiowymi. Powyższa informacja stanowi publikację handlową i jest upowszechniania w celu promocji usług świadczonych przez Ava Trade EU Ltd.